اقتصاد آزاد از مسیر قیمت‌گذاری محقق نمی‌شود(گفتگو دکتر پیمان مولوی در روزنامه جهان صنعت)
1398/11/14
اقتصاد آزاد از مسیر قیمت‌گذاری محقق نمی‌شود
پیمان مولوی کارشناس اقتصادی درخصوص قیمت‌گذاری دستوری در صنایع کشور ازجمله صنعت فولاد و ورود ستاد تنظیم بازار به بحث کنترل بازار به «جهان‌صنعت» گفت: قیمت‌گذاری دستوری بخشی از اقتصاد دولتی است که به تبع آن تنظیم بازار را نیز درپی دارد. درحالی که بعد از فروپاشی بلوک شرق چنین کلمات و مکانیسم‌هایی در دنیا کاربرد خود را از دست داده و اغلب کشورها به سمت اقتصاد آزاد حرکت کرده‌اند اما همچنان ایران ازجمله معدود کشورهای دنیا به شمار می‌رود که به قیمت‌گذاری دستوری به صورت متداول ادامه داده و همچنان توهم کنترل همه‌جانبه در ایران وجود داشته و چنین سیاستی دنبال می‌شود.
مولوی با اشاره به عدم دخالت دولت‌ها در قیمت‌گذاری در اقتصاد آزاد گفت: به طور قطع اقتصاد آزاد در تعریفی ساده به این مفهوم است که تولیدکننده بتواند آزادانه مواد اولیه مورد نیاز را از هر مبدایی تامین کند، محصول را تولید کند و در هر بازاری به فروش برساند. در چنین شرایطی تولیدکننده مسوول سود و زیان خود است و هیچ نهادی نیز با وضع قوانین یکباره روند تولید و فروش را تغییر نمی‌دهد.
وی افزود: البته قضیه درخصوص بازارهای انحصاری متفاوت است و در تمامی کشورهای با اقتصاد آزاد نیز درخصوص محصولات انحصاری قوانین ضد انحصار قوی وجود داشته و نظارت قوی صورت می‌گیرد.
وی گفت: جدا از مضررات یا فواید اقتصاد دولتی یا آزاد، مشکل اصلی در کشور نبود مسیر معین و مشخص برای اقتصاد است. به‌گونه‌ای که درحالی که صحبت از بازار آزاد می‌شود اما همچنان مشخص نیست که قرار است اقتصاد ایران دولتی یا آزاد اداره شود و همین امر منشأ بسیاری از مشکلات است.
مولوی درخصوص عواقب قیمت‌گذاری دستوری زنجیره فولاد گفت: قیمت‌گذاری دستوری نیاز به تنظیم بازار دارد اما واقعیت آن است که نمی‌توان تمامی زنجیره ارزش را زیرنظر و کنترل داشت و در ادامه نظارت از دست دولت خارج شده و به طور قطع عده‌ای از وضعیت ایجاد شده برای سود بیشتر بهره می‌برند.
وی افزود: مشکلات اقتصاد دولتی و عدم کنترل‌پذیری موجب شده تا اغلب کشورهای دنیا به سمت بازار آزاد حرکت کنند به‌گونه‌ای که علاوه بر کشورهای توسعه‌یافته همانند ایالات متحده آمریکا، سنگاپور، امارات، استرالیا، کشورهای اروپایی همانند آلمان و… و کشورهای درحال توسعه‌ای همچون ترکیه، مالزی و پاکستان نیز به اقتصاد آزاد رو آورده‌اند.مولوی درخصوص ضرر برخی صنایع به خصوص در بخش محصول نهایی در روند حرکت به سمت بازار آزاد گفت: در شرایطی که اقتصاد کشوری متصل به اقتصاد جهانی باشد و واحدهای تولیدی یک کشور محدودیتی در ورود و خروج کالا نداشته باشند، در حرکت به سمت اقتصاد آزاد مشکلی برای بخشی از زنجیره به وجود نمی‌آید اما در شرایط فعلی کشور که صنایع ایران متاثر از تحریم و عواقب آن هستند طبیعی است که آزادسازی اقتصاد بر چالش صنایع خواهد افزود، اما واقعیت آن است که هر لحظه تعلل در تبدیل اقتصاد کشور به اقتصاد آزاد نادرست بوده و به ضرر کشور خواهد بود.
وی افزود: اقتصاد آزاد نسخه‌ای نیست که به صورت یکباره قابل اجرا باشد بلکه زمانبر است. تمامی کشورهایی که در حال حاضر دارای اقتصاد آزاد هستند، بازه زمانی طولانی را برای آزادسازی طی کرده‌اند. تحقق اقتصاد آزاد در وهله اول نیاز به فهم و بن‌مایه فکری آن دارد. در حال حاضر در ایران با وجودی که بسیار از اقتصاد بازار سخن گفته می‌شود اما حتی فعالان کسب‌و‌کار نیز شناخت درستی از اقتصاد بازار ندارند. البته جا افتادن این فکر که اجرای اقتصاد بازار در بلندمدت به نفع مجموعه خواهد بود زمانبر است