بازارها از فرو ریختن می‌ترسند ( سرمقاله پیمان مولوی در روزنامه ایتکار )
1400/07/03
بازارها از فرو ریختن می‌ترسند
این روزها تمام بازارها در تعلیقی هستند که بعد از انتخاب بایدن و تازانتخابات ایران تقریبا وجود دارد و روایت‌هایی متعدد از خروجی مذاکرات و تاثیرش بر اقتصاد شنیده میشود
در کتاب اقتصاد روایی شیلر عنوان می‌کند که در کنار هزاران فرمول و عنصر بازاریابی که دیگر محققان آنها را به‌عنوان فرمول‌های حیاتی و تاثیرگذار اقتصاد می‌دانند، فرمول دیگری است که درحقیقت سال‌های سال مهجور مانده است.
این فرمول نه ارتباطی به متخصصین دارد و نه سیاست‌مداران و صاحب‌منصبان و نشستگان بر روی سریر قدرت، بلکه این فرمول برخلاف انتظارات، درباره‌ی عموم مردم و صحبت‌ها و پیش‌بینی‌های بعضا ساده و خطی آنان است!
شیلر بر روی این فرمول نوظهور، نام روایت را گذاشته است. درواقع اقتصاد روایی مشخص می‌کند که چیزی به نام روایت، مانند ویروسی است که در اذهان و رفتارهای اقتصادی تاثیر می‌گذاردو برخلاف انتظار عموم شایعات، روایات و قصه‌پردازی‌های مردم و عوام، بسیار بر روی اقتصاد و رفتارهای اقتصادی تاثیر می‌گذارند. در مقابل اقتصاد هم بر روی روایتها و شایعات نیز تاثیر می‌گذارد، پس این رابطه، رابطه‌ایی دوسویه است.
رویکرد بازارها به مذاکرات در بازارهای مالی هم به گونه ای از همین جنس اقتصاد روایی است، توام با اختلاط واقعیت ها و روایتها! اقتصاد ایران از زمان خروج آمریکا از برجام شاهد افت تولید ناخالص داخلی شدید بود و قیمت دلار از ۳۲۰۰ به مرزهای ۳۲۰۰۰ تومان هم در گاهی موارد رسیده است، و حال هر بار که خبر خوشی را از مذاکرات می شنویم شاهد افت بازارهای سهام و … هستیم
دلیل این امر بزرگنمایی در تاثیر رسیدن به تفاهم در دور اول مذاکرات برجام بود که همه مشکلات را با برجام حل شدنی می دانست و به اقتصاد دستوری رتبه ۱۶۸ ایران و ششمین اقتصاد بسته در جهان واقعی نمی‌نهاد. مشکلات ساختاری اقتصاد ایران علاقه زیادی به رویکردهای کوتاه مدت و مسکن مانند دارد و این رویکردهای استامینوفنی در کلیت جامعه هم تاثیر گذار شده است.
خیل انبوه ذی‌نفعان در بازارهای موازی شرایط را نشان می‌دهد.
خروجی مثبت مذاکرات موجب کاهش قیمت دلار خواهد شد اما تا چه زمانی؟ این امر در ابتدا بازارهای موازی را به رکودی کوتاه مدت می برد هم بازار سرمایه و مسکن و هم سایر بازارها اما آیا سیاست نرخ بهره مشخص است؟ یکی از ریسکهای امروز ایران مشخص نبودن نرخ بهره در میان مدت برای سرمایه گذاران است و این امر دست آنها را زیر ساتور نگه داشته است.
بر همین اساس روایتهای متنوعی هم در میان مردم رواج دارد که بعضا با سخنان سیاستگذار همسویی پیدا می کند.